Manifest Belastinghervorming voor de Circulaire Bouweconomie

‘Klimaatdoelen zijn niet te behalen door alleen de energietransitie uit te voeren, de grondstoffentransitie speelt een essentiële rol in het behalen van die doelen’, aldus Frans Timmermans in zijn openingsspeech bij de Nationale Circulaire Conferentie d.d. 3 feb 2020.

Wij, ondertekenende opdrachtgevers, ontwikkelaars, architecten, bouwbedrijven, slopers, adviseurs, beheerders, financiers en bij de bouw betrokken partijen zetten ons dagelijks in om circulaire economie tot uitvoer te brengen. We zijn de circulaire voorlopers die leren door te doen. We streven ernaar om uw, en onze, nationale circulaire doelen 2030 en 2050 te halen. De Transitieagenda Circulaire Bouw Economie is op de goede weg, maar we lopen tegen belangrijke barrières aan, daarom ons voorstel om belastinghervorming in te zetten voor versnelling van de circulaire economie.

Grondstoffen
De bouwsector is een belangrijke aanjager voor de grondstoffentransitie. Aangezien de bouwsector voor circa 50% bijdraagt aan het grondstoffenverbruik en tevens voor ca 50% van de afvalstromen in Nederland.[1] Wij dragen, en nemen, als sector een grote verantwoordelijkheid in de transitie naar een circulaire economie. Dat betekent anders om gaan met bouwen en bestaande gebouwen. In de afgelopen jaren hebben wij met diverse projecten geëxperimenteerd en een brede ervaring opgebouwd in de praktijk.

Uit deze praktijk blijkt dat circulair bouwen moeite heeft om concurrerend te zijn met de traditionele bouw.[2] Dat heeft te maken met technische, juridische maar zeker ook met fiscale barrières.

Arbeid
Dat komt ten eerste omdat de bouwsector zeer arbeidsintensief is. Het grootste deel van een bouwproject bestaat uit loonkosten. Circulair bouwen is nog arbeidsintensiever, met name omdat secundaire bouwmaterialen weer gereed gemaakt moeten worden voor een ‘tweede leven’, zodat ze weer hoogwaardig toegepast kunnen worden. Circulaire bouwmaterialen moeten zien te concurreren met lineaire bouwmaterialen. Dat is onmogelijk vanwege de cost efficiency, schaalvoordeel en lagere loonkosten-component in de lineaire economie. Er is simpelweg gezegd geen level playing field, geen eerlijke concurrentie.

CO2-beprijzing
De bouwsector is niet alleen arbeidsintensief en grondstofintensief, er komt ook veel CO2 vrij bij de productie van nieuwe bouwmaterialen. De keten van grondstof naar gebouw is lang en vervuilend. Reductie van CO2-emissie is een belangrijke bouwsteen in de klimaatdoelen. In de bouw zijn de zogenaamde ‘grijze’ kosten (zoals bijvoorbeeld CO2-uitstoot en andere vormen van vervuiling) niet opgenomen in de prijs van bouwmaterialen. Die bouwmaterialen zijn veelal gemaakt van nieuwe grondstoffen, waarbij in ontginning, productie en transport veel CO2-emissies hebben plaatsgevonden Deze producten zijn daarom feitelijk te goedkoop.[3]

Onze oplossing voor versnellen van de circulaire economie is al bij herhaling aangetoond in studies, fiscale aanpassing biedt de beste mogelijkheid om een gelijk speelveld te realiseren.[4]

Oproep aan de Nederlandse politiek
Wij menen dat de circulaire bouw een gelijk speelveld verdient en pleiten daarom voor een structurele verschuiving van het belasten van arbeid naar het belasten van grondstoffen, vervuiling en emissies.

Wij verzoeken u in het belang van onze gezamenlijke klimaatdoelstellingen deze verschuiving te overwegen en toe te passen. We denken en doen graag mee.

%%your signature%%

[1] De bouwsector neemt 50% van het grondstoffenverbruik in Nederland voor zijn rekening. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie/nederland-circulair-in-2050; De bouw produceerde in 2016 ook in absolute zin het meeste afval van alle bedrijfstakken: de helft van al het afval was afkomstig van deze sector. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/45/meeste-afval-en-hergebruik-materialen-in-bouwsector; [2] Transitieagenda Bouw, December 2019. https://debouwagenda.com/themas/downloads_getfilem.aspx?id=930812; [3] Zie bijvoorbeeld: https://www.pbl.nl/publicaties/fiscale-vergroening-belastingverschuiving-van-arbeid-naar-grondstoffen-materialen-en-afval; [4] Zie bijvoorbeeld: OECD (2019), Business Models for the Circular Economy: Opportunities and Challenges for Policy; The Ellen MacArthur Foundation (2015), Growth within: a circular economy vision for a competitive Europe. https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/publications/EllenMacArthurFoundation_Growth-Within_July15.pdf; meer bronnen op www.extax.nl.